ناودانی یکی از مهم ترین مقاطع فولادی در صنعت ساختمان، سوله سازی و تجهیزات صنعتی است. قیمت این محصول مانند سایر مقاطع فولادی (تیرآهن، قوطی، میلگرد و …) دائماً تحت تأثیر مجموع های از عوامل داخلی و جهانی تغییر می کند.
در این مقاله مهم ترین عوامل مؤثر بر قیمت ناودانی را از دو دیدگاه «بازار و اقتصاد» و «فنی و تولیدی» بررسی می کنیم تا دید جامع‌تری از سازوکار قیمت گذاری این مقطع فولادی به دست آورید.
۱. نوع و گرید فولاد مصرفی
اولین عامل تعیین کننده در قیمت ناودانی، جنس و گرید فولاد پایه است. هرچه گرید فولاد بالاتر و خواص مکانیکی بهتر باشد، قیمت تمام شده افزایش می یابد.
به عنوان مثال:
ناودانی های تولی شده از فولاد S235JR یا ST37، ارزان تر و مناسب سازه های معمولی هستند.
ناودانی‌های S355JR یا ST52 مقاومت بالاتری دارند و در پروژه‌های صنعتی سنگین به کار می‌روند، در نتیجه گران ترند.
استفاده از فولادهای آلیاژی خاص یا گالوانیزه، به دلیل عملیات سطحی و آلیاژی پیچیده تر، قیمت را بیشتر افزایش می دهد.
۲. روش تولید (فابریک یا پرسی)
روش ساخت ناودانی یکی از شاخص ترین عوامل در تفاوت قیمت است:
ناودانی فابریک (نورد گرم) : از بیلت فولادی در دمای بالا نورد می‌شود. کیفیت و استحکام بالاتری دارد و برای پروژه های سازه ای استفاده می شود. قیمت آن معمولاً بیشتر است.
ناودانی پرسی (خم کاری) : از ورق فولادی با دستگاه خم کن ساخته می شود. مقاومت کمتری دارد و برای کاربرد های سبک استفاده می شود. هزینه تولید پایین تر و در نتیجه قیمت ارزان تر دارد.
به طور خلاصه :
هر چه فرآیند تولید دقیق تر و صنعتی باشد، هزینه و قیمت نهایی افزایش می یابد.
۳. سایز و ابعاد ناودانی
سایز و وزن ناودانی نیز نقش مستقیم در قیمت دارد.
به عنوان نمونه:
ناودانی ۸ تا ۱۲ در دسته سبک قرار می گیرند و وزن کمتری دارند، بنابراین قیمت شاخه ای پایین تر است.
ناودانی های ۱۶، ۱۸ و ۲۰ وزن بالاتری دارند، و چون قیمت بر اساس وزن (کیلوگرم) محاسبه می شود، هزینه نهایی شاخه نیز بیشتر خواهد بود.
همچنین، در ناودانی های سنگین تر، هزینه حمل و جا به جایی نیز افزایش می یابد.
۴. استاندارد تولید (اروپایی، سبک، سنگین)
ناودانی ها بر اساس استاندارد های مختلفی تولید می شوند که هر یک وزن مخصوص خود را دارند :
ناودانی سبک (ایرانی): وزن کمتر، قیمت پایین تر
ناودانی سنگین (مطابق UPN یا UPE اروپایی) : وزن بیشتر، قیمت بالاتر
برای مثال، وزن ناودانی ۲۰ سبک حدود ۲۲.۸ کیلوگرم بر متر است اما نوع سنگین آن حدود ۲۵.۳ کیلوگرم بر متر وزن دارد همین تفاوت چند کیلوگرمی در هر متر تأثیر مستقیمی بر قیمت نهایی دارد.
۵. برند و کارخانه تولید کننده
کارخانه های معتبر فولادی مانند ذوب آهن اصفهان، ناب تبریز، شکفته مشهد، فولاد کوهپایه و فولاد البرز ایرانیان از شمش های باکیفیت تر و خطوط نورد دقیق تری استفاده می‌کنند.
در نتیجه محصول تولیدی از لحاظ استحکام و ابعاد دقیق تر بوده و قیمت بالاتری نسبت به تولید کنندگان کوچک تر دارد.
اما در مقابل برند های کمتر شناخته شده ممکن است محصولات ارزان تر ولی با تلرانس ابعادی بالاتر عرضه کنند.
۶. نوسانات قیمت جهانی فولاد و شمش
قیمت جهانی فولاد، سنگ آهن و شمش بیلت در بازارهای بین المللی مثل چین و CIS به طور مستقیم روی قیمت ناودانی تأثیر می گذارد.
وقتی قیمت شمش فولادی یا مواد اولیه افزایش پیدا کند، تولید کننده داخلی نیز ناچار به افزایش قیمت فروش است.
به ویژه در بازار ایران، وابستگی قیمت به نرخ دلار و قیمت شمش صادراتی فوب خلیج فارس کاملاً محسوس است.
۷. نرخ ارز و سیاست های ارزی
نرخ دلار در بازار آزاد، یکی از عوامل غیرمستقیم اما بسیار تأثیرگذار بر قیمت ناودانی است.
از آن جا که مواد اولیه، تجهیزات خط تولید و حتی برخی هزینه‌های حمل ونقل با ارز خارجی محاسبه می‌شوند با افزایش نرخ ارز، قیمت نهایی ناودانی نیز بالا می رود حتی اگر قیمت جهانی فولاد ثابت بماند.
۸. هزینه حمل و باربری
هزینه حمل از کارخانه تا محل پروژه یا انبار خریدار، جزء جدایی ناپذیر قیمت نهایی است.
این هزینه به عواملی مانند فاصله جغرافیایی، وزن محموله، نوع ناودانی و نرخ سوخت بستگی دارد.
به عنوان مثال حمل بار از اصفهان به شمال یا جنوب کشور ممکن است تا چند میلیون تومان تفاوت قیمت نسبت به تحویل در تهران ایجاد کند.
۹. میزان عرضه و تقاضا در بازار
بازار آهن آلات به شدت تحت تأثیر حجم پروژه‌های عمرانی و صنعتی کشور است.
در دوره هایی که ساخت وساز رونق دارد (مثلاً اواخر سال مالی یا در شروع پروژه های عمرانی)، تقاضا برای ناودانی افزایش یافته و قیمت بالا می رود.
در مقابل در دوره های رکود، کارخانه ها برای حفظ نقدینگی ممکن است قیمت را پایین بیاورند.
۱۰. مالیات، سود توزیع کننده و شرایط فروش
در نهایت قیمت نهایی که به مشتری اعلام می شود شامل هزینه های تولید، مالیات بر ارزش افزوده، سود فروشنده و هزینه های حمل و بارگیری است.
هرچقدر زنجیره تأمین کوتاه تر باشد (مثلاً خرید مستقیم از کارخانه یا نمایندگی رسمی)، قیمت تمام شده برای خریدار کمتر خواهد بود.
۱۱. پوشش گالوانیزه یا رنگ
در برخی کاربردها (مانند سازه های صنعتی در فضای باز)، ناودانی‌ها با پوشش گالوانیزه گرم یا رنگ صنعتی اپوکسی عرضه می شوند.
فرآیند گالوانیزه کردن یا رنگ آمیزی هزینه ای به قیمت پایه اضافه می کند اما در عوض مقاومت محصول در برابر خوردگی و زنگ زدگی چندین برابر می شود.
۱۲. وضعیت بورس کالا و عرضه کارخانه‌ها
ناودانی از طریق بورس کالا نیز معامله می شود. در روزهایی که عرضه کارخانه ها کم یا رقابت بالا باشد، نرخ پایه در بورس افزایش می یابد و این موضوع مستقیماً به بازار آزاد منتقل می شود.
بنابراین بررسی روزانه ی تابلو معاملات بورس کالا برای پیش بینی روند قیمت ناودانی اهمیت زیادی دارد.
۱۳. زمان خرید و شرایط فصلی
در برخی ماه‌ها به ویژه پایان سال، فصل ساخت وساز یا دوره های نوسان دلار، بازار دچار هیجان می شود.
خرید در زمان ثبات نسبی بازار، و از منابع مطمئن، می تواند چند درصد صرفه جویی در هزینه نهایی ایجاد کند.
از طرف دیگر، فصل سرما ممکن است حمل ونقل و بارگیری را دشوار کند و هزینه حمل را بالا ببرد.
جمع بندی
قیمت ناودانی حاصل ترکیب عوامل متعددی است: از نوع فولاد و روش تولید گرفته تا نرخ جهانی فولاد، نرخ ارز و هزینه های حمل.
خریداران حرفه ای همواره پیش از سفارش، قیمت روز ناودانی را از چند منبع معتبر مقایسه می‌کنند و با بررسی برند، وزن و گرید محصول، بهترین گزینه را انتخاب می نمایند.
عوامل مؤثر بر قیمت ناودانی | بررسی کامل
محاسبه وزن ورق سیاه
کاربرد میلگرد در ساختمانسازی